PRAWA PRACOWNIKA A WYPOWIEDZENIE UMOWY O PRACĘ
Wypowiedzenie umowy o pracę jest jednym z najważniejszych etapów w relacji pracownik-pracodawca. Często powoduje to wiele emocji i wątpliwości, które wynikają z braku wiedzy na temat własnych praw. W artykule omówimy prawa pracownika, które wiążą się z wypowiedzeniem umowy o pracę.
- WYPOMINANIE PRACOWNIKA – UWARUNKOWANIA I PRAWA
Wypowiedzenie umowy o pracę może nastąpić na wskutek wypadku przy pracy, tylko w niektórych przypadkach. Wypowiedzenie związane z wypadkiem przy pracy może mieć miejsce tylko wtedy, gdy wypadek ten miał miejsce po stronie pracownika, wynikający ze świadomej i celowej działalności, lub gdy w wyniku nieumyślnych działań miał on zamiar popełnić przestępstwo.
W celu zmniejszenia ryzyka zwolnienia pracowników, firmom zależy na zatrudnianiu ekspertów z doświadczeniem w danym zakresie. Właśnie dlatego często wypowiadanie umów o pracę jest uwarunkowane brakiem kwalifikacji na dane stanowisko. Pracownik ma jednak prawo być poinformowany o przyczynach zwolnienia i oczekiwaniach wobec niego. Wprowadzone zostały również przepisy, które ograniczają praktyki, polegające na bezpodstawnym wypowiadaniu umów o pracę.
- OKRES WYPowiedzenia
Okres wypowiedzenia jest bardzo ważnym elementem w relacji pracownik-pracodawca. Wprowadzone zostały normy określające czas, przez jaki pracownik musi być informowany o wypowiedzeniu. Dostosowanie okresu wypowiedzenia do konkretnej umowy o pracę jest niezwykle ważne z punktu widzenia pracowników.
Listę najważniejszych zasad okresu wypowiedzenia przedstawiamy poniżej:
• Umowy krótkoterminowe (do 3 miesięcy) – okres wypowiedzenia wynosi 3 dni robocze
• Umowy średnioterminowe (3 miesiące – 3 lata) – okres wypowiedzenia wynosi co najmniej 2 tygodnie
• Umowy długoterminowe (powyżej 3 lat) – okres wypowiedzenia wynosi co najmniej 1 miesiącOkres ten może zostać skrócony w uzasadnionych sytuacjach związanych z przyczynami wypowiedzenia umowy o pracę.
- ODSZKODOWANIE I ZASIŁEK W BEZROBOTNYM
Pracownik, któremu została wypowiedziana umowa o pracę, ma prawo do odszkodowania. Z kolei pracodawca ma obowiązek wypłacić odszkodowanie pracownikom, którzy zostali zwolnieni z powodu reorganizacji lub upadłości firmy.
Jeśli jednak pracownik został zwolniony z powodu winy i umowy nie były poważnie naruszone z jego strony, nie przysługuje mu odszkodowanie. W przypadku bezrobocia, pracownik ma prawo do zasiłku dla bezrobotnych, który jest wypłacany przez urząd pracy.
- ODPRACOWANIE CZASU WYPRZEDZAJĄCEGO
Pracownik ma prawo do odpracowania czasu wyprzedzającego (czyli okresu, w którym jest on zwolniony, ale nadal musi pracować), jeśli pracodawca zdecyduje się na skrócenie okresu wypowiedzenia. Pracownik może poprosić o przestoje w pracy lub pracę na redukcji czasu pracy. Tym samym pracownik może uniknąć wyjścia z pracy bez wynagrodzenia.
- OCHRONA PRACOWNIKA W CIĄGU OSTATNICH 6 MIESIĘCY
W ciągu ostatnich 6 miesięcy przed wygaśnięciem umowy o pracę pracownik jest chroniony przez tzw. ochronę okresową. Wiąże się to z tym, że pracodawca nie może wypowiedzieć pracownikowi umowy o pracę, jeśli zrobiono to bez uzasadnionej podstawy.
Ochrona okresowa dotyczy tylko okresów wypowiedzeń do 3 miesięcy. W przypadku dłuższych okresów wypowiedzeń ochrona ta nie ma zastosowania.
Podsumowując, wypowiedzenie umowy o pracę jest odgórnie przesądzone w Polsce, a są one zawsze związane z przepisami praw i normami. Dzięki temu w przypadku zwolnienia pracownik ma zabezpieczenie socjalne i finansowe. Pracownik powinien zawsze zwracać uwagę na okres wypowiedzenia, odszkodowanie i zasiłek dla bezrobotnych. Warto pamiętać również o tym, że przedłużanie okresu wypowiedzenia może oznaczać dodatkowe wydatki dla pracodawcy.